Een nalatenschap verdelen zonder unanimiteit, wat nu?

Een nalatenschap afwikkelen met meerdere erfgenamen kan eenvoudig verlopen, maar wat als één van de erfgenamen niet wil meewerken? Welke rechtsmiddelen hebben de andere erfgenamen dan om met de niet bereidwillige erfgenaam tot een verdeling te komen?

Via de rechter de wijze van verdeling vaststellen

Een partij kan via de rechter vorderen de wijze van verdeling vast te stellen. De rechter zal partijen vragen om hun voorkeur voor de verdeling kenbaar te maken. Is de rechter van oordeel dat het partijen zelf niet lukt om afspraken te maken over de verdeling? Dan zal de wijze van verdeling door de rechtbank gelast moeten worden.

Een voorbeeld: woning uit de nalatenschap

Stel: één van de erfgenamen wil de woning uit de nalatenschap toegedeeld krijgen. Dan dienen de andere erfgenamen hun medewerking te verlenen aan de levering. De rechter kan dan de andere erfgenamen bevelen hun medewerking te verlenen aan de goederenrechtelijke voltooiing van de (wijze van de) verdeling. De rechter kan daarbij bepalen dat dit vonnis in de plaats komt van de ontbrekende toestemming en/of wilsverklaring en/of handtekening van de overige erfgenamen bij het voltooien van de verdeling. Dit is vaak het ondertekenen van een verdelingsakte met daarin de leveringshandeling.

Vonnis uitvoerbaar bij voorraad

Als een vonnis uitvoerbaar bij voorraad is, dan moet de veroordeelde partij desgevraagd meteen aan het vonnis voldoen. Is die partij bijvoorbeeld veroordeeld om iets aan de andere partij te betalen? Dan moet zij dat doen, ongeacht of zij nog in hoger beroep kan. Sterker nog: als een vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaard is, dan kan daar niet iets aan gedaan worden door uitsluitend hoger beroep in te stellen. Het hoger beroep ‘schorst’ de tenuitvoerlegging namelijk niet.

Dat betekent niet dat degene tegen wie een vonnis is gewezen helemaal niets tegen de tenuitvoerlegging kan doen. Zo kan bij het instellen van het hoger beroep in een zogenaamd incident gevorderd worden dat de tenuitvoerlegging van het vonnis wordt geschorst. Als die vordering wordt toegewezen, dan kan de veroordeelde tot de uitspraak in het hoger beroep wachten om aan de veroordeling te voldoen.

De rechter mag overigens een vonnis niet automatisch uitvoerbaar bij voorraad verklaren. Dat moet door de eisende partij expliciet worden gevorderd.

Kom naar het Dag van het Erfrecht Symposium op 19 maart 2024

Dit voorbeeld laat zien dat het nauw luistert de juiste en meest zekere weg te bewandelen bij het verzoek aan de rechter om de wijze van verdeling vast te stellen. Tijdens het symposium tijdens de Dag van het Erfrecht op 19 maart 2024 kunnen advocaten en notarissen met elkaar in discussie nadat  mr. drs.  Jan Hein Lieber zijn presentatie heeft gegeven.