Samengesteld gezin: waar moet u rekening mee houden?

Misschien maakt u deel uit van een samengesteld gezin. Weet u wat er gebeurt met uw vermogen als u (of uw partner) overlijdt? Er zijn veel verschillende situaties mogelijk en iedere situatie kent haar eigen valkuilen, aandachtspunten en mogelijkheden. Aan de hand van een situatieschets, vertellen wij in dit artikel meer over aandachtspunten voor samengestelde gezinnen. 

Situatie

Jan en Ingrid zijn alweer vijf jaar samen. Ze wonen samen in een fijne woning vlakbij het bos met Mike en Bram, de kinderen uit het eerdere huwelijk van Jan. De eerdere relatie van Jan eindigde door het overlijden van zijn vorige partner. Jan en Ingrid hebben samen geen kinderen en zijn niet getrouwd. Jan en Ingrid hebben geen testament. Wat gebeurt er wanneer één van hen overlijdt?

Overlijden zonder testament

Het is voor een samengesteld gezin (extra) belangrijk om na te denken over de juiste juridische regelingen. Want als Jan en Ingrid niet getrouwd zijn en geen testament hebben, zijn zij geen erfgenamen van elkaar. Ook niet als zij wél een samenlevingscontract zouden hebben! Wanneer Jan overlijdt, zijn Mike en Bram in dit geval zijn enige erfgenamen. En wanneer Ingrid overlijdt, dan erft haar familie alles.

Wat kunnen Jan en Ingrid regelen?

Jan en Ingrid kunnen van deze wettelijke regelingen afwijken op verschillende manieren.

• Jan en Ingrid kunnen ervoor kiezen om te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan. Het is dan belangrijk dat zij nadenken over huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden. Hierin kunnen zij vastleggen welke bezittingen of schulden van hen samen zijn of juist privé blijven. Wanneer Jan en Ingrid getrouwd zijn maar geen testament hebben en één van hen overlijdt, gaat het vermogen van de overleden partner naar de laatstlevende partner. Bij overlijden van Jan is het dan zo dat Mike en Bram niet-opeisbare vorderingen krijgen op Ingrid voor de waarde van hun erfdelen. Hierbij geldt verder dat Mike en Bram – omdat Ingrid niet hun moeder is – ervoor kunnen kiezen in plaats van deze vorderingen, eigendom te verkrijgen van goederen uit de nalatenschap van Jan. Ingrid zal van deze goederen slechts het vruchtgebruik kunnen krijgen. Van deze wettelijke regelingen kunnen Jan en Ingrid in testamenten afwijken en een hen passende regeling maken.

• Als Jan en Ingrid niet willen trouwen, kunnen zij een samenlevingscontract opstellen. Hierin kunnen zij vastleggen hoe zij hun woonlasten verdelen of de kosten voor de verzorging van de kinderen. Met alleen een samenlevingscontract zijn Jan en Ingrid echter nog geen erfgenamen van elkaar. Hiervoor hebben zij een testament nodig. Een samenlevingscontract kan wel voordelen opleveren op het gebied van belasting en nabestaandenpensioen.

• Als sprake is van een samenlevingscontract kunnen Jan en Ingrid een laatstlevende testament laten opstellen, waarmee zij ervoor zorgen dat het vermogen bij het overlijden van één van hen terecht komt bij de laatstlevende partner. Verder kan in het testament van Jan geregeld worden dat de kinderen van Jan hun erfdeel pas kunnen opeisen wanneer Ingrid als laatstlevende overlijdt. Ook kan in dit testament aangegeven worden wie de voogdij krijgt over de minderjarige Mike en Bram.

Waar moeten Jan en Ingrid op letten?

De kinderen uit Jans eerdere huwelijk zijn erfgenamen van hem en zijn overleden vrouw.

• De kinderen van Jan hebben waarschijnlijk nog recht op de nalatenschap van hun moeder. Het  vermogen van de overleden vrouw van Jan is bij Jan (als laatstlevende echtgenoot) terechtgekomen. In dit geval heeft Jan een (geld)schuld aan zijn kinderen. In veel gevallen moet Jan deze schuld al eerder dan bij zijn overlijden aflossen, bijvoorbeeld als hij opnieuw trouwt, de woning verkoopt of gaat samenwonen (dit kan zo bepaald zijn in het testament van zijn overleden vrouw).

• Als Jan overlijdt terwijl de schuld nog niet is afgelost, moet een deel van zijn vermogen met voorrang naar zijn kinderen. Ook wanneer er een laatstlevende testament is; de kinderen hebben namelijk nog recht op de nalatenschap van hun moeder. De kans is groot dat over deze schuld ook nog (een hoge) rente betaald moet worden. Jans vermogen kan dus uiteindelijk zelfs negatief zijn. Hierdoor kan het verzorgd achterlaten van Ingrid een probleem worden voor Jan.

In onze brochure over samengestelde gezinnen vindt u meer informatie over de aandachtspunten bij samengestelde gezinnen. In deze brochure worden verschillende situaties uitgelicht.

Laat u adviseren door de EPN notaris

Uw EPN-notaris kan u helpen bij het vinden van de door u gewenste balans tussen de belangen van uw nieuwe partner en uw kinderen. Uw EPN-notaris kijkt verder dan alleen uw testament: ook samenlevingscontracten, huwelijkse voorwaarden, pensioenregelingen en levensverzekeringen worden bekeken zodat alles in geval van uw overlijden zo goed mogelijk geregeld is. Neem contact op met een EPN notaris bij u in de buurt voor meer informatie.